Plakkaten

Onder verwijzing naar (? 1692-11-20) en (? 1701-05-30) wordt opnieuw het distilleren of invoeren van brandewijn verboden. De boete gesteld op overtreding van het verbod wordt verviervoudigd. Ketels en fornuizen, die bij het distilleerproces gebruikt worden, moeten bij overtreding van het verbod ontmanteld en (als schroot) aan meester-ketelaars worden verkocht. De nog aanwezige voorraden gedistilleerd worden geacht in weerwil van (? 1701-05-30) te zijn ingevoerd. Rechterlijke officieren moeten ze in beslag nemen en vernietigen. Nalatigheid zulks te doen wordt gestraft met een boete van driehonderd gulden. De werking van het plakkaat wordt nadrukkelijk uitgebreid tot de "terres franches", die vaak van hun bijzondere positie gebruik maken om dergelijke verboden te ontduiken. De overheden van die "vrijheerlijkheden" dienen de verordening onverwijld te publiceren. De Grote Raad zal er zorg voor dragen, dat zulks ook in het zgn. "Debattenland" geschiedt. De pachters der imposten worden bevoegd verklaard ook in de "terres franches" huizen en kelders te visiteren.

Zijne Majesteit verpacht met ingang van 1 januari 1702 voor de tijd van drie, zes of negen jaar alle inkomsten uit de domeinen, tollen, in- en uitgaande rechten en convooigelden. Het octrooi geeft een specificatie van alle domeinen, die onder de admodiatie zullen vallen. Voor wat het_Overkwartier betreft worden verpacht: de algemene domeinen van Gelderland, alsmede de bijzondere domeinen der ampten en voogdijen, de domeinen van Kriekenbeek, die van land en ampt van Kessel, de gereserveerde domeinen van Montfort en de Meurse pandschap (art. 1-48). Een deel van Zijne Majesteits inkomsten wordt buiten de abmodiatie gehouden, waaronder de inkomsten van de rechterlijke officieren van het_Overkwartier (art. 49). Een hoofdstuk is gewijd aan het beheer van de domeinen. In het bijzonder worden regelingen getroffen voor het bosbeheer (art. 50-87). Het tweede hoofdstuk is gewijd aan de in- en uitgaande rechten in het bijzonder (art. 87-112). Daarop volgen algemene bepalingen met betrekking tot de in- en uitgaande rechten en de overige algemene bepalingen (art. 113-153). De algemene bepalingen hebben overwegend dezelfde teneur als vervat in (? 1683-02-10), (? 1684-02-22) en (? 1686-12-13). De admodiateur-generaal krijgt voor de duur van de overeenkomst alle registers, titels en documenten terzake van de domeinen in bruikleen, alsmede alle tarieven, plakkaten, lijsten, ordonnanties, reglementen en dergelijke bescheiden terzake van in- en uitgaande rechten, voor zover zij berusten in de Raad van Financiën, rekenkamers en elders, mits hij deze in dezelfde staat zal weergeven aan het einde van de contractduur (art.144).

(? 1701-10-06) ten vervolge, beveelt Philips V, dat alle financiële verplichtingen, ongeacht of zij verschuldigd zijn aan de overheid of particulieren, voldaan moeten worden volgens het bij die gelegenheid ingestelde tarief. Dit geldt niet voor wisselbrieven, die dateren van vóór 1 juli 1701, en voor de aflossing van hoofdsommen van leningen, die vóór die datum zijn opgenomen.

De verordening behelst een speculatieverbod. Men mag slechts voor een jaar eigen gebruik aan veevoer in voorraad hebben op straffe van confiscatie.

De militairen van Zijne Majesteit zijn onvoorwaardelijk gehoorzaamheid verschuldigd aan de bevelen van Franse officieren. Zij moeten die bevelen gehoorzamen, als waren ze afkomstig van hun eigen officieren, op straffe des doods.

De Geheime Raad beveelt de strikte observantie van (? 1679-07-13), (?1683-09-30) en de resolutie van 26 mei 1698 (P 3, fol. 364-366). In de ordonnantie worden enige aanvullende instructies gegeven ten aanzien van de taken van de rolcommissarissen.

Omdat sedert de herafkondiging van (? 1692-11-20) gedistilleerd onverdroten uit het buitenland is ingevoerd, en de verordening daardoor zijn remmend effect op de graanprijzen verliest, wordt ook de invoer van gedistilleerd thans verboden. Eventuele voorraden moeten binnen twee maanden zijn uitgevoerd op straffe van confiscatie. De rechterlijke officieren mogen onder geen voorwaarde de verbeurde drank zelf binnenlands verkopen, op straffe van hernieuwde confiscatie en een boete.

Deserteurs uit de legers van Zijne Majesteit of de Franse koning moeten door de bevolking worden aangehouden. Voor elke deserteur die naar zijn garnizoen wordt teruggeleid, dient de thesaurier van het regiment een beloning van tien patakons uit te keren.

De tariefering van gouden en zilveren munten wordt in overeenstemming gebracht met de franse wisselkoersen. De nieuwe tariefstelling is niet van invloed op betalingen van wisselbrieven, cijnzen, huren, schulden, beden, imposten en accijnzen. Een <i>"Nieuwe Evaluatie der goude en zilveren speciën" </i> completeert de verordening.

De stedelijke overheden worden uitgenodigd om door middel van het toekennen van privileges en belastingvrijdom een gunstig ondernemersklimaat te scheppen om buitenlandse textielfabrikanten aan te lokken. Zij dienen bereid te zijn om een lakenhal in te richten en de ondernemers kapitaal te verschaffen om grondstoffen aan te kopen en voorlopig de afname van de produkten te garanderen. Ten behoeve van de lakenhal dient men "bewindhebbers van de halle" en "schatmeesters" (keurmeesters) aan te stellen, om door middel van kwaliteitscontrole de reputatie van het binnenlandse produkt te verbeteren. In afwijking van (? 1699-04-01_1) en het decreet van 8 april 1699 (ibidem,toelichting) mogen buitenlandse manufacturen weer worden ingevoerd, mits betaling van rechten. Een loden zegel dient daarbij als bewijs van betaling. Indien een handelaar buitenlandse produkten via de lakenhal betrekt, is hij verplicht naar evenredigheid van het binnenlandse produkt af te nemen.

De landvoogd stelt een algemene heffing van twee- en-een-half procent vast voor alle transito-goederen. Voor verschillende handelsroutes worden vaste kantoren ter in- en uitklaring aangewezen. Voor goederen bestemd voor het Duitse Rijk en Italië wordt Roermond als zodanig aangewezen.

Zijne Majesteit verklaart, dat men graan wederom vrijelijk mag verhandelen op de publieke markten. Men mag het graan daartoe transporteren van de ene provincie van de Zuidelijke Nederlanden naar de andere. Alle beletselen en bevelen ter contrarie worden opgeheven.

(? 1699-04-01_1) bevat de bepaling, dat de binnenlandse heffingen op de eigen industriële produkten zouden komen te vervallen. Het is de bedoeling dat deze bepaling niet louter op wol, maar op alle textiel wordt toegepast.

De landvoogd permitteert eenieder zoutpannen op te richten binnen de ommuurde steden, zonder daarvoor enig octrooi van node te hebben. De jaarlijks te betalen erkentelijkheden voor bestaande zoutpannen worden afgeschaft. Er zal integendeel voortaan zelfs een premie worden uitbetaald aan ondernemers, die zoutpannen exploiteren. De invoerrechten op buitenlands zout worden verhoogd.

De landvoogd verhoogt de invoerrechten van Franse wijnen, brandewijnen en azijn.

De verordening behelst een verbod van de uitvoer van grondstoffen die nodig zijn voor de binnenlandse wolnijverheid. Een uitzondering wordt gemaakt voor geverfde garens bestemd voor de buitenlandse tapijtindustrie. Overtreding van het uitvoerverbod wordt gestraft met een boete van driehonderd Artesische ponden en verbeurte van wol en transportmiddelen. In geval van insolventie wordt de boete omgezet in geselstraf en verbanning. Om het toezicht op de uitvoer te vereenvoudigen wordt het transport gebonden aan een stelsel van "acquitten à caution". Na aankomst van de wol in de plaats van bestemming moet een ontvangstbewijs worden gezonden naar de plaats van herkomst, alvorens de borgsom wordt geretourneerd. Voor professionele wolverkopers gelden andere regels. Thuiswerkers op het platteland die wol spinnen en verwerken tot kousen moeten hun grondstof onder borgstelling betrekken uit de stad. Het is verboden wol te verhandelen buiten de publieke markten. Opkopers moeten daarbij de naam van hun opdrachtgever laten registreren. Herbergiers worden vermaand niet te gedogen, dat wol in hun etablissement wordt verhandeld. De wol dient bij voorkeur aan lokale fabrikanten te worden verkocht. Tussen mei en october moet een toeslag worden betaald voor de uitvoer van ongeschoren schapen. Verder behelst de verordening bepalingen omtrent de vervolging en berechting van de overtreders. De verjaringstermijn wordt gesteld op één jaar.

Zijne Majesteit verbiedt de invoer van buitenlands laken en van lakense produkten, alsmede van bedrukte en onbedrukte stoffen van zijde en katoen uit Indië, hoeden en wat dies meer zij, op straffe van verbeurte der onderhavige goederen, transportmiddelen en een forse boete. Er worden overgangsmaatregelen getroffen voor goederen, die op het moment van afkondiging al van overzee onderweg zijn en voor de verkoop van nog aanwezige voorraden. Prijsopdrijving wordt niet getolereerd. Gecommitteerden uit de gilden worden belast met het registreren en merken van de aanwezige voorraden. De burgerlijke overheid dient ze bij de uitvoering van hun taak te ondersteunen. Om de binnenlandse produktie in de toekomst van de uitheemse te kunnen onderscheiden, dienen geweven stoffen op het getouw te worden gemerkt door genoemde gecommitteerden. Zware straffen worden gesteld op het verwijderen of vervalsen van de zegels. In de stof van elke rol dienen de letters van de wever en het nummer van de rol te worden ingeweven. Wanneer een rol via de lakenhal wordt uitgegeven aan een "uitsnijder" (kleermaker), dan moet op de lakenhal een staal van de stof worden achtergelaten. Als de rol versneden is, moet het restant van de stof met de letters van de wever, het volgnummer van de rol en het zegel worden ingeleverd, alvorens een nieuwe rol in ontvangst kan worden genomen. Bij tussentijdse controle moet deze lap stof altijd getoond kunnen worden. Het is ingevolge het plakkaat van 14 maart 1664 (PB 4.359) niet geoorloofd om wollen stoffen buitenlands te brengen om ze te laten verven. De verkoop van buitenlandse produkten wordt voor de duur van twee jaar verboden, na afloop van die termijn moeten zij over de grens worden verkocht. Het houden van lakenmarkten buiten de ommuurde steden wordt verboden. Er worden speciale maatregelen getroffen voor de opsporing, vervolging en berechting der overtreders, waarbij de gecommitteerden en de dekens der gilden speciale bevoegdheden krijgen. Lokale overheden, die het wenselijk achten nadere verordeningen te concipiëren om de binnenlandse wolnijverheid te stimuleren, worden uitgenodigd om hun ontwerpen voor te leggen aan de koning. De officieren ten plattelande en die van de kantoren van in- en uitgaande rechten dienen de advocaat-generaal middels driemaandelijkse rapporten omtrent de naleving van de verordening te berichten.Om de afzet van binnenlandse produkten te bevorderen, wordt de maximale rek per lengtemaat genormeerd. Eventuele stedelijke heffingen op textiel dienen te worden opgeheven. Indien deze imposten met renten zijn belast, mogen de stedelijke overheden suggesties doen voor vervangend inkomen. Een verordening ter stimulering van de binnenlandse produktie en de eigen uitvoer wordt in het vooruitzicht gesteld (?1699-04-01_2)

De uitvoer van graan wordt verboden. Hoewel kooplieden ongelimiteerd graan voor handelsdoeleinden mogen invoeren, mogen zij op de binnenlandse markt alleen voor eigen gebruik aankopen doen. Het vasthouden van graanvoorraden met het oogmerk de schaarste te vergroten en de prijs op te drijven is niet geoorloofd. De overheid zal regelmatig de pakhuizen controleren en de handelaren dwingen hun graan op de markt te brengen. Ter stimulering van de import wordt toegestaan, dat graan rechtstreeks van de schepen, waarmee het is ingevoerd, verkocht mag worden in weerwil van het bepaalde ter contrarie in octrooien, privileges en ordonnantiën. Overtredingen van het uitvoerverbod worden met forse boeten gestraft.

Het is eenieder, die ambtshalve tot de begeving van enig ambt bevoegd is, verboden een ambt te verkopen of te verpanden, dan wel enige "erkentelijkheid" (recognitie) voor de begeving ervan te aanvaarden. Ambten die tegen betaling verworven zijn, worden geacht vacant te zijn, evenals het ambt van degene die dat ambt tegen betaling heeft vergeven. In elke commissiebrief of patent dient een zuiveringseed (eed van niet te hebben gegeven) te worden opgenomen. In elk ressort zal door de griffier van 's konings raad ter plaatse register worden gehouden van substitutie, resignatie of verkoop van ambten. Stadhouders der provincies en andere hoge "officieren" (ambtenaren) mogen naast hun gage geen betalingen in geld of natura vragen van de bevolking bij wijze van emolument.

Rechterlijke officieren dienen overdag en 's nachts de wegen te laten bewaken en alle vagebonden te doen aanhouden. Zij mogen eenmaal gearresteerde personen niet loslaten zonder gerechtelijke beschikking; ook niet, indien zij worden gereclameerd door de militaire justitie. Geen militair zal zich bij zijn aanhouding kunnen beroepen op speciale voorrechten. Om de aanhouding van vagebonden mogelijk te maken, is de officier verplicht met klokgelui en trommelslag de bevolking in de wijde omgeving te alarmeren. Op een dergelijk signaal dienen de wegen te worden afgezet: veerschippers mogen dan gedurende een etmaal geen vreemdelingen overzetten zonder speciale toestemming van de korporaal van de wacht. Desgewenst kunnen vagebonden gewapenderhand worden aangetast. Bij verzet mogen zij worden gedood. Zij kunnen over de grenzen van verschillende jurisdicties heen worden achtervolgd. Elke arrestatie wordt beloond door de ontvanger in het ressort van aanhouding. Militairen mogen hun garnizoen niet zonder paspoort verlaten. Het paspoort moet het doel van de reis, de route, de tijdsduur en het aantal personen specificeren en zijn voorzien van het zegel van de commanderende officier. De houder is verplicht zijn paspoort desgevraagd onderweg te tonen. Het paspoort verliest zijn waarde, indien aan een dergelijke sommatie geen gevolg wordt gegeven, indien de militair voorzien is van vuurwapens, hij zich van de grote weg begeeft, of zich aansluit bij andere militairen. In dergelijke gevallen moet hij als vagebond worden behandeld. Herbergiers, waarden en gaarkeukenhouders mogen onder geen beding zwervers huisvesten. Zij moeten regelmatig lijsten van gasten indienen bij de officier ter plaatse. Alle herbergen die buiten de grote wegen gelegen zijn, dienen te worden gesloten. Een officier die hierin nalatig is, riskeert een boete van driehonderd guldens. De raad-fiscaal wordt vermaand goed toezicht te houden op de verrichtingen der officieren. Voor het overige blijven de plakkaten met betrekking tot vagebonden onverkort. De verordening moet ook in de "guarnisoenen der volckeren van oorloge" worden gepubliceerd.

De landvoogd beveelt de plechtige afkondiging van de vrede op 31 october aanstaande met inachtname van de gebruikelijke plechtigheden. Krachtens het tractaat worden een aantal retorsionele maatregelen opgeheven: Art. 15 van het vredesverdrag maakt een einde aan alle handelsbelemmeringen. Achterstallige contributies zullen niet verschuldigd wezen (art. 17). De gevolgen van de confiscaties worden ongedaan gemaakt*. Uitgeweken onderdanen zullen terug mogen keren en hun goederen opnieuw in bezit nemen. Zij hebben echter geen recht op de tijdens de oorlog vervallen inkomsten (artt. 18-22). Een regeling wordt voorzien voor de betaling van renten, geaffecteerd op de aan de Franse koning gecedeerde domeinen (art. 24).

Ter aanvulling van (? 1690-04-02) wordt een nieuwe wisselkoers vastgesteld voor Engelse muntstukken van één Guinea.

Niemand zal tot een kerkelijk of wereldlijk openbaar ambt, waarvoor de graad van licentiaat in de rechten is vereist, of tot de advocatuur worden toegelaten, tenzij hij tot genoegen van de Universiteit van Leuven zal kunnen bewijzen dat hij tenminste vier jaar met vrucht gestudeerd heeft aan een van de krachtens de visitie van de Universiteit (ROPBa&i 2.2.326) toegelaten universiteiten.

De verordening bestaat uit een integraal afschrift van (? 1691-12-29), inclusief het "tractaet van overeenkominghe" (? 1691-12-27), aangevuld met achtentwintig artikelen "tot beter verstand van het geseyde tractaet". Herhaald wordt dat niemand, van welke nationaliteit dan ook, paarden mag uitvoeren naar Frankrijk, de bezette gebieden of de gebieden die onder Franse contributie staan, op straffe des doods. De voorschriften met betrekking tot paspoorten voor het vervoer van paarden worden herhaald en uitgebreid. De formaliteiten zijn voor militairen en burgers verschillend. De bevolking van het platteland dient hagen, hekken en slagbomen in goede staat te houden om paardensmokkel buiten de grote wegen tegen te gaan. Alle paarden ten plattelande dienen onverwijld te worden geregistreerd. Borgsommen die zijn gestort bij de verkoop van paarden kunnen bij geconstateerde overtreding zonder attachebrieven of andere formaliteiten worden ingevorderd. De gedelegeerde rechters zullen voor de tenuitvoerlegging van hun vonnissen kosteloos gebruik mogen maken van alle faciliteiten der ordinaris gerechten. Er mag geen gratie of remissie worden verleend. Om de naarstigheid der rechters te vergroten wordt ze de tiende penning van de geconfisqueerde waarde in het vooruitzicht gesteld.

Schellingen uit de Republiek der Verenigde Nederlanden worden voorlopig gangbaar verklaard tegen een koers van vijfeneenhalve stuiver. De circulatie van stuivers uit de Republiek blijft echter verboden op de straffe als vermeld in de -- niet nader aangeduide -- plakkaten. Cf. (?1686-11-23)*.