Plakkaten

In het kader van inquisitoire procedures dient in een aantal gevallen gebruik te worden gemaakt van gestempeld papier, waarvan de kosten ten laste komen van de inquisiet. Het betreft het protocol van de inquisitio generalis, het obductieverslag, de litis contestatio, de rol van getuigen, zowel à charge als à decharge, verweerschriften, bijgevoegde attesten en de "Urtheilsfrage". Stukken die niet op stempelpapier zijn geschreven mogen door de onderzoeksrechter of de fiscaal niet in behandeling genomen worden. In het geval van onvermogendheid van de verdachte kan hiervan worden afgeweken. Overtreders dienen conform de eerder uitgevaardigde "Stempel-edicta" te worden gestraft.

Onder verwijzing naar (? 1723-01-24) verbiedt Frederik Willem van Pruisen nogmaals aan civiele en militaire officieren, die niet beschikken over een door hem getekend paspoort, paarden te vorderen. Zij dienen tegen de gebruikelijke contante betaling gebruik te maken van gewone postpaarden. Overtreding van het edict wordt gestraft met een boete van 10 thaler per paard, te verbeuren aan de Poenalien-kasse voor burgers, en aan de General Krieges-Kasse voor militairen.

Met ingang van 1 januari 1725 dient men in Pruisisch Opper-Gelre dezelfde maten en gewichten te hanteren als in de andere Pruisische landen. Het wordt eenieder verboden vanaf die datum de oude schepels, ellen, maten en gewichten te gebruiken. Drosten, ambtlieden, scholtissen en magistraten diene op de naleving van de verordening toe te zien. Te Geldern, Straelen en Venray worden gezworen ijkers aangesteld, alwaar men de nieuwe maten en gewichten kan laten ijken.

Kooplieden en vervoerders van licentbare, d.w.z. aan in- en uitgaande rechten onderworpen goederen, worden vermaand hun aangifteplicht getrouw te vervullen en geen koopwaar te transporteren, alvorens zich conform de geldende reglementen van de vereiste acquitten hebben voorzien.

Onder verwijzing naar (? 1717-08-24) en oudere verordeningen wordt het eenieder verboden in de Pruisische landen zilver en goud op te kopen en uit te voeren. Opkopers van goud en zilver zijn op straffe van confiscatie, lijf- of doodstraf verplicht hun waren aan te bieden aan de koninklijke muntmeesters of hun commiezen. Goud- en zilversmeden mogen als voorheen het benodigde materiaal binnenslands aankopen en verwerken.

Onder verwijzing naar (? 1722-04-22) wordt bepaald, dat ook "oprechte" armen, d.w.z. degenen die door het afleggen van het <i>iuramentum paupertatis</i> of eed der armen het armenrecht hebben verworven, niet vrijgesteld zijn van betaling van zegelgeld en het gebruik van gestempeld papier.

(? 1723-01-29) ten vervolge, worden voorschriften gegeven, hoe de overheden van steden en dorpen tegen deserteurs dienen op te treden. Indien men bericht ontvangt van desertie, dient men met een voldoende aantal inwoners te paard en te voet de achtervolging in te stellen. In het bijzonder dient men bossen in de omgeving te doorzoeken. Nachtwachters dienen waakzaam te zijn tegen verdachte personen. De lokale overheden dienen per bode te paard hun naburen te verwittigen. Dit dient ter voorkoming van onnodige opsporing opnieuw te geschieden na aanhouding van de deserteur.

Naar aanleiding van drie vragen over het jachtrecht die hem door de Krieges und Domänen-Commission zijn voorgelegd, bepaalt Zijne Majesteit, dat ook onderheren die het recht van private jacht genieten de gesloten jacht dienen te respecteren; op wild gevogelte mag het gehele jaar door gejaagd worden; dit geldt niet voor eenden, die gedurende het broedseizoen met rust gelaten moeten worden; honden dienen in deze periode aangelijnd te blijven. Onderheren die over het privatieve jachtrecht beschikken mogen hun jacht verpachten. Bezitters van cumulatieve jachtrechten zijn daartoe niet gerechtigd.

Frederik Willem constateert dat (? 1720-08-30) , waarbij verdrinking in een zak als straf voor kindermoord werd voorgeschreven, niet het gewenste effect heeft gehad. Hij handhaaft deze straf, maar bepaalt daarenboven, dat ouders, heren en bazen, zodra zij bij geruchte vernemen dat kinderen, dienstboden of huurders onder hun dak zwanger zijn, dat zij daarvan aangifte dienen te doen bij de lokale overheden, zodat deze desebtreffende zwangere vrouwen nadrukkelijk kunnen waarschuwen voor de straffen wegens kinderdoding.

Frederik Willem bepaalt, dat advocaten en procureurs pas nadat zij de verplichte bijdrage aan de Recruten-Casse betaald hebben hun patent in ontvangst mogen nemen. Alvorens zij hun beroep daadwerkelijk gaan uitoefenen, dienen zij bij het gerecht of bij het provinciale hof, alwaar zij geadmitteerd willen worden, blijk te geven van hun bekwaamheid, hetzij door het afleggen van een examen, hetzij door het tonen van een Habilitations-schein. De juridische faculteiten dienen advocaten en procureurs zo goed mogelijk op hun toekomstige taken voor te bereiden. Met name dienen zij studenten in de gelegenheid te stellen tot het disputeren. Indien een kandidaat-advocaat of procureur weigert zich aan examinatie te onderwerpen, dient men Zijne Majesteit daarvan te berichten, opdat hij kan vaststellen, of de kandidaat in kwestie alsnog een proeve van bekwaamheid dient af te leggen.

De Krieges und Domänen-Commission geeft nadere voorschriften voor de inrichting van kerspelrekeningen. Niet navolgen van de voorschriften wordt bestraft op grond van (? 1721-08-15)

Onder verwijzing naar het patent van 9 november 1717 en van het edict van 24 januari 1723 (? 1723-01-24) constateert de Krieges und Domainenkammer dat in het Pruisisch Overkwartier slechts weinig ontginningen ter hand genomen zijn. Zij vermanen de lokale overheden zo snel mogelijk onder het gebruikelijke octrooi woeste gronden en heidevelden ter ontginning uit te geven. Zij dienen de commissie binnen twee maanden over de resultaten van hun inspanningen te berichten.

Zijne Majesteit verbiedt onder verwijzing naar (? 1719-07-06) in het Pruisisch Overkwartier woonachtige voerlieden, koetsiers, karrenvoerders, bodes, boeren en ingezetenen, om op de postroutes van Geldern naar Wesel, Xanten of Venlo, gesloten brieven of pakketten te vervoeren. Zij dienen dit over te laten aan de reguliere rijdende post. De overtreder riskeert een boete van 20 rijksdaalders voor de eerste overtreding en bij herhaling het dubbele. Insolvente overtreders riskeren vier weken gevangenis op water en brood; recidivisten krijgen drie maanden vestingarbeid. Bij een derde overtreding verbeurt men paarden, wagens en karren. Slechts in uiterste noodzaak mag van het verbod worden afgeweken.

Onder verwijzing naar (? 1718-11-28) herhaalt Zijne Majesteit het verbod tegen het roken van tabakspijpen in brandgevaarlijke omgevingen. Overtreders van het verbod worden indien zij vermogend zijn gestraft met een fiscale boete van vier rijksdaalders. Minvermogende overtreders riskeren vier weken muur- en vestingarbeid op water en brood. Werkgevers dienen toe te zien op de naleving van de verordening door dienstboden, knechten en dagloners. Herbergiers dienen hun gasten op het rookverbod te attenderen. Lokale overheden die de verordening onvoldoende handhaven riskeren arbitraire straffen.

Aangezien er wegens de ontginningen in Oost-Pruisen en Lithauen behoefte bestaat aan ambachtslieden die zich als kolonisten willen vestigen, zijn overijverige ambtenaren dergelijke kolonisten gaan ronselen. Frederik Willem bepaalt dat het ronselen van kolonisten en landverhuizers voortaan strafbaar is. Ten einde vrijwillige immigratie te bevorderen stelt hij de kolonisten een aantal privileges in het vooruitzicht. Deze betreffen gratis vervoer over water en land naar Oost-Pruisen, vrijwaring tegen militaire ronselaars, belastingvrijstelling, verstrekking van gratis bouwmaterialen en zaaigoed, verlening van meesterdiploma's aan ambachtsgezellen, garanties ten aanzien van de afname van producten van textiel- en wolnijverheid. Degenen die zich in Lithauen vestigen wordt gegarandeerd dat zij niet als lijfeigenen kunnen worden beschouwd, maar dat zij dezelfde rechtspositie zullen genieten als de inwoners in de Keur-Mark en andere territoria alwaar geen lijfeigenschap bestaat. Op de vererving van hun tot ontginning gebrachte landerijen zullen de regels van het Keur-Markse boerenerfrecht van toepassing zijn.

Frederik Willem verscherpt de maatregelen ter bestrijding van roof en diefstal. De lokale overheden dienen nachtwachten te organiseren en vlijtig wacht doen houden. Zij dienen ervoor zorg te dragen dat torenwachters bewapend zijn, zodat rovers niet door het stelen van het klokkentouw het luiden van de alarmklok kunnen voorkomen. In geval van alarm dient de weerbare mannelijke bevolking gewapend op te komen. Zij mogen zonder risico van strafvervolging rovers en dieven doden. Wel dienen zij zich ervan te vergewissen, dat zij niet het vuur openen op onschuldige inwoners. Commandanten en officieren van de garnizoenen dienen eveneens actief tegen rovers op te treden.<br> Herbergiers die onderdak verschaffen aan verdacht gespuis riskeren de straf met de kar, of de doodstraf. Helers dienen naar bevind van zaken met een geldstraf of lijfstraf bestraft te worden. Aangevers van helers wordt anonimiteit gegarandeerd. Vervolging zal ex officio geschieden. Om bendevorming tegen te gaan, dienen alle gezonde bedelaars en vagebonden van beiderlei kunne, die in het Pruisisch Overkwartier worden aangetroffen veertien dagen na de publikatie van het edict te worden aangehouden en in de vesting van Gelre op water en brood te worden vastgezet. Zij dienen door zware arbeid in hun onderhoud te voorzien.

Onder verwijzing naar (? 1714-10-01) en (? 1715-04-17) worden de voorschriften voor advocaten en procureurs vernieuwd en aangescherpt. Aan de bestaande wetgeving dient strikt de hand te worden gehouden. Bovendien wordt een commentaar- en glosseerverbod ten aanzien van desbetreffende koninklijke edicten en ordonnanties ingesteld. Advocaten en procureurs dienen de voorgeschreven termijnen te respecteren en geen schriftelijke stukken in te dienen, wanneer zaken mondeling kunnen worden afgedaan. Zij dienen procesvolmachten tijdig ad acta te brengen. De fiscus ziet toe op concussie en op belastering van partijen door advocaten en procureurs. Advocaten en procureurs zijn aansprakelijk voor de kosten van restitutie-processen, indien deze aan plichtsverzuim te wijten zijn. Om procespartijen bij ondergerechten gelijke kansen te geven, dient de ene partij van rechtsbijstand af te zien, indien de andere zich niet daarvan kan voorzien, wegens gebrek aan beschikbare advocaten of procureurs, of om andere redenen. Advocaten en procureurs mogen in dergelijke processen niet tegen beloning supplieken, opgesteld door schoolmeesters, schrijvers of bodes reviseren.<br> Ter bescherming van de togaberoepen worden niet geadmitteerde advocaten en procureurs gestraft, bij een eerste overtereding met een geld boete, bij recidive met de "Spaanse Mantel", of zwaardere straffen. Alvorens te worden geadmitteerd dienen advocaten en procureurs zich te voorzien van degelijke attestaties van de provinciale justitiehoeven, of van de juridische faculteiten. Na onderzoek van hun geloofsbrieven dienen zij in het openbaar beëdigd te worden. Schoolmeesters, handenarbeiders en dergelijke die zich als "Justiciaros" (willen) laten gebruiken, zullen gestraft worden of met hoon afgewezen worden.

De bestaande wetgeving terzake van de aanhouding van deserteurs wordt vernieuwd en verzwaard. Onder verwijzing naar (? 1722-08-02)wordt bepaald dat lokale overheden soldaten die niet zijn voorzien van een geldig paspoort dienen aan te houden en overleveren aan het naaste regiment of garnizoen. Indien door het garnizoen bekend is gemaakt, dat er een soldaat is gedeserteerd, moeten burgers en boeren worden gealarmeerd met de brandklok. Zij dienen de passages te bewaken en pogingen te ondernemen om de desterteur aan te houden. Indien zij daarin slagen ontvangen zij een beloning van twaalf rijksdaalders ten laste van de lokale accijnzen, te verrekenen met de Generale Krijgskas. Indien de lokale overheid nalatig is kan een boete van honderd rijksdaalders ten behoeve van de Poenaal-Kasse worden opgelegd. Verantwoordelijke Landraden of onderheren betalen het dubbele. Indien de lokale overheid armlastig is, is men geen geldboete verschuldigd, maar worden twee (in dorpen), resp. acht (in steden) van de aanzienlijkste ingezetenen gedurende twee maanden "met de karre" gestraft.

Frederik Willem verbiedt al degenen die niet over een vrije voorspanpas of een ordonnanspas beschikken gratis paarden te gebruiken. Zij dienen zich tegen normale tarieven gebruik te maken van postpaarden die bij posthuizen en poststattions beschikbaar zijn. Overtreding van het edict wordt gestraft met een boete van tien rijksdaalders, in het geval van militairen via de General-Kasse te verrekenenen met hun soldij en in het geval van civiele ambtenaren in te houden op hun bezoldiging. De boete komt ten dele ten goede aan de Poenalien-Casse, en deels aan de onderdanen. Regeringspresidenten of voorzitters van provinciale Krieges- und Domänenkammern riskeren een boete van 100 dukaten, indien zij onrechtmatig een voorspanpas verstrekken.

Frederik Willem maakt de oprichting bekend van het General-Ober-Finantz-Krieges- und Domänen Directorium. Deze nieuwe instelling combineert taken en bevoegdheden van het Generaal Commissariat en van het General-Finantz-Directorium, die bij dezen zijn opgeheven. Het nieuwe directerorium heeft tot doel de welvaart en handel in de Pruisische landen te bevorderen. Met name dient het Directorium ontginningen, manufacturen van wol, linnen, ijzer, leder, hout etc. te verbeteren, spinnerijen van wol en vlas op te richten en dergelijke meer. Degenen die zich tot het General-Directorium willen richten, dienen dat langs organieke weg te doen, middels de in elke provincie op te richten Krieges und Domainen-kammer. Slechts indien de provinciale Krieges- und Domainenkammer, dan wel het General-Direktorium niet adequaat reageren, mag men de koning zelf rechtstreeks benaderen.

Zijne Majesteit bepaalt, dat bezitters van mediate heerlijkheden bij wijze van rouw voor overleden familieleden, gedurende maximaal veertien dagen openbare muziekuitvoeringen mogen verbieden.

Ter bespoediging van processen dient bij de Geheime Justitieraad, evenals bij de landsregeringen en (gewestelijke) justitiecolleges, hetzelfde gebruik ingevoerd te worden als bij het Kamergerecht reeds praktijk is, namelijk dat altijd een fiscaal ter audiëntie aanwezig dient te zijn. Bij de publikatie van uitspraken van het Oberappellations-Gericht dient telkens de procureur-fiscaal aanwezig te zijn. Fiscalen mogen in fiscale zaken niet als advocaat voor partijen optreden. Zij dienen zich in processen aan dezelfde regels te houden als advocaten en procureurs, tenzij zij een wettelijk voorrecht genieten. Zij mogen geen termijnen verzuimen, of onder het mom van dienstreizen verstek laten gaan. Zij kunnen geen aanspraak maken op langere termijnen. Commissarissen-fiscaal die namens steden in processen tegen de koninklijke fiscus optreden kunnen geen aanspraak maken op dezelfde privileges als fiscalen. Zij moeten derhalve gebruik maken van zegelpapier, genieten geen vrijheid van sportulen en dienen de gebruikelijke proceskosten als in civiele procedures te betalen. De fiscalen dienen er op toe te zien, dat geldboetes tijdig geïnd worden, en dat men niet kan voorwenden, dat de sententie niet gecommuniceerd is. Fiscalen dienen er ook op toe te zien, dat poenale mandaten geëffectueerd worden. De fiscalen hebben te allen tijde recht van inzage in de gerechtelijke boetenregisters.

Frederik Willem constateert dat het openbaar ministerie en de rechters in strafzaken vaak afwijken van de wettelijk voorgeschreven straffen. Hij verordent dat in alle gevallen partijen, advocaten, procureurs en anderen die in strijd handelen met wettelijke voorschriften in strafzaken, conform wettelijk voorschrift zullen worden gestraft. In het geval er sprake is van Poenal Mandata, dient de fiscus erop toe te zien, dat indien aan zo'n bevel geen gevolg wordt gegeven, de bedreigde straf inderdaad wordt geëffectueerd. Indien er sprake is van Aktenversendung, dient de fiscus bij de inrotulatie der akten op dit voorschrift te wijzen. Indien de fiscus zelf nalatig is bij het instellen van de juiste vordering, dient de rechter zelf daarin ambtshalve te voorzien. Tevens dient hij de generaal-fiscaal van de nalatigheid in kennis te stellen. Ten einde een betere naleving van de voorschriften te verzekeren, worden voorschriften gegeven met betrekking tot het bijhouden van sententieregisters en gerechtsprotocollen, waarin van alle sententies, decreten en poenale mandaten aantekening dient te worden gehouden. Een jaarlijks overzicht in drie rubrieken dient te worden toegezonden aan de Geheimen Etats-Rath und Ober-Appellationsgereichts-Praesident, de edele von Plotho.

Onder verwijzing naar eerdere verordeningen van 7 december 1711, 2 februari 1714, (? 1716-08-25), (? 1716-10-20), (? 1721-06-30) en (? 1722-01-22) worden nadere maatregelen getroffen ter bestrijding van besmettelijke veeziekten onder het hoornvee.<br> Indien zich een besmetting voordoet dient het gezonde vee strikt gescheiden van het reeds besmette vee te worden gehoed door afzonderlijke herders. Herders die tevoren ziek vee hebben gehoed, dienen hun kleding te reinigen alvorens zij in de buurt van gezond vee mogen komen.<br> Indien zich in een dorp veeziekte openbaart, dienen de contacten met omliggende dorpen te worden verbroken. Gestorven vee dient met huid en haar, hoeven en klauwen tenminste vijf ellen diep te worden begraven. De landraden dienen veterinaire aanwijzingen te verstrekken, hoe de ziekte te bestrijden.<br> Genezen vee dient gedurende veertien dagen in quarantaine gehouden te worden. Stallen waarin besmet vee is aangetroffen dienen grondig gereinigd. Alvorens het contact met omliggende dorpen hersteld kan worden, dient men door middel van geloofwaardige attesten aan te tonen dat het besmettingsgevaar is geweken.<br> De overheid dient erop toe te zien dat enkel gezond vee ter markt wordt gebracht en voor de slacht wordt aangeboden. De verkoop van aangetast vee of bedorven vlees zal streng worden gestraft.

Het marsreglement bevat voorschriften ten aanzien van verzorging en onderhoud van regimenten infanterie en cavallerie op mars en de verrekening van onkosten, die aan lokale overheden zijn doorbelast. De commanderende officier dient een lijst van officieren en soldaten op te laten stellen en deze te overhandigen aan de landraad of commissaris van het gebied, waar de troepen op doormars zijn.<br> De landraad of belastingraad van desbetreffend gebied dient alvorens de troepen verder marcheren voor liquidatie van de uitstaande rekeningen zorg te dragen.<br> De troepen mogen in beginsel niet afwijken van de vooraf vastgelegde marsroutes. De troepen hebben geen recht op vrije kost, "Servis, Sauer und Süsz", maar dienen hun verteringen uit hun eigen tractement te betalen. Indien men ten plattelande moet overnachten dient men de soldaten de nodige spijziging en "Hausmanns-kost" te verstrekken, echter zonder bier.<br> Het reglement omschrijft de dagelijkse rantsoenen voor paarden en manschappen in oorlogs- en vredestijd.