Plakkaten

De verordening behelst wijzigingen van (? 1705-07-28_1). Na een overgangsperiode zullen de premies voor het veroveren of vernietigen van vijandelijke schepen alleen nog maar worden uitbetaald, indien het vijandelijke oorlogsschepen of commissievaarders betreft. Indien het een vijandelijke koopvaarder met brieven van retorsie betreft, zal de commissievaarder zich tevreden moeten stellen met de lading van het schip. De Raden ter Admiraliteit zullen voor schepen, veroverd of vernietigd vóór 15 september, het oude premiestelsel blijven hanteren. Verder wordt de periode dat commissievaarders op de Noordzee moeten kruisen verdubbeld. Bovendien moet het salaris van de schrijver, die door het College ter Admiraliteit aan boord is aangesteld, voortaan door de reder worden betaald.

De Staten-Generaal verbieden tot nader order de levering van graan aan Frankrijk en Spanje. Ingezetenen van de Republiek mogen zich ook niet inlaten met graanleveranties aan deze mogendheden vanuit andere landen. Overtreding van het verbod wordt gestraft met confiscatie van het graan, een boete ter hoogte van de waarde van het graan en inbeslagname van de transportmiddelen. Het vervoer van graan uit het ressort van de Generaliteit wordt gebonden aan een stelsel van paspoorten, certificaten en cauties. De Raden ter Admiraliteit worden met het toezicht belast.

(?1707-07-02) ten vervolge, verbieden de Staten-Generaal het trekken, accepteren en houden van Franse wisselbrieven, betaalbaar in muntbiljetten. Alleen wisselbrieven betaalbaar in specie mogen worden geaccepteerd, mits zij binnen drie maanden vervallen, uitgezonderd die van Lyon, die op de eerstvolgende jaarmarkt vervallen. Bankiers mogen geen gereed geld ter beschikking stellen in ruil voor muntbiljetten en zo de Franse oorlogsinspanningen ondersteunen. Wissels getrokken op Frankrijk mogen in de Republiek niet worden verdisconteerd. Wissels die in weerwil van dit verbod toch zijn verdisconteerd, moeten door de acceptant tegen kwijting worden betaald aan een speciaal aan te wijzen officier. De houder kan geen aanspraak meer maken op betaling. <br> Het is de houder van Franse wisselbrieven gepermitteerd onder bepaalde voorwaarden de wissels éénmaal te endosseren. Notarissen en makelaars dienen zich van transacties met wissels of muntbiljetten te onthouden, op straffe van het verlies van hun functie en arbitraire correctie. De stedelijke overheden in de grote steden dienen de bankiers speciaal van de inhoud van de verordening te verwittigen.

Bij plakkaat (? 1708-10-24) werd de levering van levensmiddelen naar Gent, Brugge en andere Vlaamse steden, die door de Franse legers bezet zijn, verboden. Met het plakkaat van (? 1708-11-03) werd verder ook de uitvoer van krijgsvoorraad en alle andere vormen van koopwaar naar de door Frankrijk bezette gebieden in Vlaanderen aan banden gelegd. De sancties tegen overtreders werden tegelijkertijd verscherpt. <br> Met de huidige publicatie trekt de Staten-Generaal beide uitvoerverboden in. Dit gebeurt naar aanleiding van veroveringen in de Zuidelijke Nederlanden op de Franse vijand. De uitvoerhandel van alle goederen naar Brabant en Vlaanderen kan voortaan weer zoals op de oude voet plaatsvinden.

De Staten-Generaal verscherpen (?1708-10-24). Naast levensmiddelen wordt thans ook de levering van krijgsvoorraad verboden. De straffen worden aanzienlijk verzwaard. Boven de al bedreigde straffen kan een boete worden opgelegd ter hoogte van viermaal de waarde van de contrabande; de overtreder wacht als vijand van de staat bovendien nog de doodstraf. Officieren die een schikking treffen met de overtreder zullen infaam verklaard worden, verliezen hun functie en riskeren arbitrale correctie. De aanbrenger van een overtreding tegen deze verordening wacht een beloning van duizend gulden.

De Staten-Generaal verbieden de levering van levensmiddelen aan Gent en Brugge en andere Vlaamse steden, die door de Fransen bezet zijn, op straffe van confiscatie van de levensmiddelen, de vervoersmiddelen en een boete van driehonderd gulden. Alle militaire en burgerlijke officieren mogen dergelijke transporten in beslag nemen. Al naar gelang van de kwaliteit van de officier die de aanhouding verricht, zullen de Raden ter Admiraliteit, de krijgsraden te velde, dan wel de gewone burgerlijke rechter, de rechtmatigheid van de inbeslagname beoordelen. Alle paspoorten voor het vervoer van levensmiddelen naar Gent en Brugge worden ingetrokken.

Deserteurs die zich vóór 15 juni wederom bij hun onderdeel aanmelden, zullen niet worden gestraft. Militairen die dienst hebben genomen in een ander onderdeel dienen zulks bekend te maken. Na 15 juni zullen deserteurs weer naar de letter van de plakkaten met de dood worden gestraft. Het is militaire officieren verboden om deserteurs onderhands te pardonneren.

De Staten-Generaal verbieden het vissen van wier met de "elger" (getande vork, waarmee de bodem wordt omgewoeld, ook gebruikt voor het vissen op paling) op straffe van een boete van honderd gulden en confiscatie van vaartuig en gereedschap. Overmatige bevissing bedreigt de wiergronden in het Breesant en voor de kust van Kolhorn en Aartswoud. Hierdoor wordt de levering van zeewier, dat gebruikt wordt bij de aanleg van zeeweringen, voor de toekomst onzeker.

De Staten-Generaal verbieden de uitvoer van gereed geld, goud en zilver op straffe van confiscatie en een boete van drieduizend gulden. Van deze maatregel zijn uitgezonderd de negotiepenningen, die ten behoeve van de V.O.C. worden verzonden, of die bestemd zijn voor de Moscovische handel, de Oostzeehandel, of de handel op Noorwegen. Gelden bestemd voor de betaling van de Staatse troepen in de Zuidelijke Nederlanden vallen evenmin onder het verbod.

De Staten-Generaal verbieden zeelieden uit de Republiek om aan te monsteren bij buitenlandse oorlogs- en handelsmarines, of bij de visserij, waaronder begrepen de walvisvaart. Het plakkaat beoogt de "revocatie" van al degenen, die in vreemde dienst varen. Weigering aan deze oproep gehoor te geven zal worden gestraft aan lijf en goed. Zij die zich aan de handen van de justitie weten te onttrekken, worden bij verstek verbannen. In een dergelijk geval zullen hun vrouw en kinderen voor zover metterwoon in de Republiek gevestigd uit hun woonplaatsen worden verdreven en verstoken blijven van elke vorm van onderstand door aalmoezeniers of diaconieën. Het ronselen van zeelieden voor vreemde mogendheden, of het optreden als makelaar daarbij, wordt gestraft met een boete van driehonderd gulden.

De Staten-Generaal verbieden het accepteren van "billets de monnoye" en het "trekken", "accepteren" en "nemen" van wisselbrieven met een looptijd van één jaar. Slechts wissels op Frankrijk met een looptijd van drie maanden, betaalbaar in Franse kronen of écus blancs à zestig stuivers volgens het tarief van 1685, of in baar goud volgens hetzelfde tarief, zijn geoorloofd. Een uitzondering wordt gemaakt voor wissels getrokken op Lyon, die traditioneel op de jaarmarkt vervallen. Leningen ten behoeve van de Franse oorlogsinspanningen zijn verboden. Notarissen en makelaars, die zich inlaten met transacties met muntbiljetten of wisselbrieven op Frankrijk, riskeren het verlies van hun ambt en arbitrale correctie. De stedelijke overheden dienen de plaatselijke bankiers en wisselaars speciaal van deze verordening te verwittigen.

De Staten-Generaal verbieden de uitvoer van benodigdheden voor de "grote visserij" (haringvangst), op straffe van confiscatie van haringtonnen, duigen, halftvaten en kruiswant, alsmede van het schip, waarmee deze goederen worden geëxporteerd. Bovendien riskeert de overtreder een boete die na elke overtreding wordt verdubbeld.

De verordening stelt een boete van vijftig caroli-gulden op het niet terugbrengen van lege vaten aan de brouwer, wiens merk op het vat is aangebracht. Deze boete is ook van toepassing op een keur van andere delicten, waarbij van vaten misbruik wordt gemaakt. De gezamenlijke brouwers mogen, wanneer de frequentie der overtredingen daartoe aanleiding geeft, op eigen kosten een persoon aanstellen om de overtreders te "calangeren" (aan te klagen) voor de competente rechtbank.

Het plakkaat van 16 maart 1696 beoogt een meer effectieve naleving te verzekeren van de bepalingen aangaande het periodiek onderhoud van wegen en waterlopen, zoals vervat in GLS 2.5.7.28-31 en (? 1673-06-26). Daarom worden sancties verzwaard voor de officieren, die met het toezicht op de werkzaamheden zijn belast. Indien zij eventuele boeten niet binnen twee maanden innen, vervallen die geheel aan de ontvanger der exploiten. <br>Elk voor- en najaar moeten zij een beëdigde verklaring opmaken, waaruit blijkt dat het onderhoud der wegen naar behoren is gebeurd. Elke daarna nog geconstateerde onvolkomenheid komt ze te staan op een boete van twaalf goudgulden.

De kosten van de winterkwartieren voor Pruisische troepen zullen, indien ze de krachtens (?1707-01-20/1) toegezegde vergoedingen te boven gaan, bestreden worden uit de personele schattingen van het Overkwartier. Indien deze middelen niet toereikend zijn, zal een reële omslag worden uitgeschreven.

Het reglement geeft zeer specifieke voorschriften voor de huisvesting, voeding en verwarming van Pruisische soldaten en officieren, die in het (Staats-bezette) Overkwartier worden gelegerd. De inwoners van het Overkwartier hebben recht op een vergoeding, die volgens een bepaalde verdeelsleutel dient te worden betaald door Engeland, de Republiek en door Pruisen zelf. Het onderhoud dient alleen te worden betaald voor "effectieve" soldaten. "Vuur en brandt" moet volgens de werkelijke kostprijs worden vergoed. Officieren mogen geen karren en diensten vorderen. Zij mogen niet jagen. De resolutie zal worden toegezonden aan de gevolmachtigd minister van de Pruisische koning, Smettau, aan het Hof van Gelre en aan de vestingcommandanten van Roermond en Venlo. Indien de Pruisen niet met de onderhavige resolutie accoord gaan, "houden en blijven" HHM bij hun resolutie van 17 november 1706 (RSG 1706.1278).

De Staten-Generaal verklaren, dat (?1680-02-01) en (?1682-09-12) zullen blijven dienen als basis voor de belastinginning in het Overkwartier. Haar Hoog Mogenden bepalen tevens, onder verwijzing naar haar resolutie van 31 october 1695 (?1705-04-29), alsmede onder verwijzing naar (?1704-07-07), dat zonder haar goedkeuring geen oorlogslasten, noch de kosten van buitenlandse processen, via een omslag op onroerend goed op de ingezetenen mogen worden verhaald.

Onder verwijzing naar hun plakkaat van 20 october 1693 (GPB 4.507), verplichten de Staten-Generaal alle overheden en particulieren om rovers en vagebonden, militairen en niet-militairen, over de grenzen van hun jurisdictie heen te vervolgen en ze over te leveren aan de justitie in het ressort van arrestatie. De officier, belast met het in verzekerde bewaring houden van de aangehouden vagebonden, is persoonlijk aansprakelijk voor de schade voortvloeiend uit een eventuele ontsnapping. De bevolking dient bij geconstateerde aanwezigheid van vagebonden bij klokslag te worden gealarmeerd. Degenen die dit signaal negeren, zullen als "fauteurs" (begunstigers) van vagebonden worden gestraft. Zij zijn aansprakelijk voor de aangerichte schade. In afwachting van het definitieve schadeverhaal moet de schade door de wethouders hoofdelijk over de ingezetenen worden omgeslagen. Een vagebond, die zich tegen zijn aanhouding verzet, mag worden gedood, zonder dat men zich daarvoor in justitie zal hoeven verantwoorden. Het is verboden vagebonden te huisvesten, te voeden of te kleden. Bedreiging ontslaat ingezetenen niet van de verplichting vagebonden bij de autoriteiten aan te geven. De Staten-Generaal stellen zich garant voor de vergoeding van de schade, ten gevolge van eventueel geëffectueerde bedreigingen. De rentmeester ter plaatse zal een beloning uitkeren per gevangen of gedode vagebond, te verhalen op de gerede goederen van de onderhavige vagebond. De officieren moeten summier en zonder figuur van proces tegen vagebonden procederen. Bij veroordeling moeten zij worden verbrand of geradbraakt. Op het "composeren" (het treffen van een schikking) met vagebonden staat de doodstraf.

Het verdrag tussen de koning van Frankrijk en de Staten-Generaal van de Verenigde Provinciën behelst de voorwaarden waarop de contributies in de bezette gebieden van de Spaanse Nederlanden zullen worden geïnd. De artikels V en XVII behandelen de condities van inning in het Staats-bezette Overkwartier.

Het uitvoerverbod van paarden, zoals vervat in de plakkaten van 13 februari, 12 april en 28 december 1701 (zie: (?1702-12-16) en (?1703-01-02)) komt te vervallen. De uitvoer van paarden wordt weer gepermitteerd tegen betaling van een heffing van zes gulden voor elk paard, dat geen veulen meer is.

Naar aanleiding van het herstel van (?1680-12-21), een voor de Republiek gunstig douanetarief, in dat deel van de Spaanse Nederlanden, dat althans in naam onderworpen is aan het gezag van Karel III, worden voor dat deel van de Zuidelijke Nederlanden de plakkaten van 29 juni en 14 october 1699 (GPB 4.233, 234), die een invoerverbod behelzen van Spaanse manufacturen en gewassen, opgeheven.

De werking van het plakkaat van 28 februari 1678 en van (?1705-10-22), terzake van het gerechtelijk terugvorderen van door de vijand in beslag genomen en in de Republiek te koop aangeboden schepen van de "kleine visserij", wordt uitgebreid tot de schepen van de "grote visserij" (haringvangst).

De kosten van dienstverlening aan militairen mogen niet morgentalsgewijs worden omgeslagen om zo ten laste te worden gebracht van de grondeigenaren, maar zij moeten hoofdelijk worden omgeslagen over de ingezetenen. Het plakkaat van de Staten-Generaal van 31 october 1695 (?1705-04-29)( GPB 4.1198) zal daartoe nogmaals worden gepubliceerd in het Overkwartier. Het is verboden om bij de omslag van bede, subsidie en "onraedt" zonder consent van de Staten-Generaal af te wijken van de gewone voet. Voor de betaling van hand- en spandiensten zal men zich richten naar (?1704-04-11); voor het omslaan van de contributiën naar de resolutie van de Raad van State van 16 october 1703; en naar het plakkaat van 31 october 1695 (zie boven) voor wat betreft het omslaan der interesten.

(b) De verordening van 13 februari behelst een algemeen verbod van de uitvoer van paarden. Overtreders riskeren een boete en confiscatie van de paarden. Zij kunnen, indien zij niet op heterdaad worden betrapt, ook achteraf nog worden vervolgd. <br>(c) Het plakkaat van 12 april beoogt een meer effectieve belemmering van de uitvoer van paarden. Het vervoer van paarden in de grensstreken wordt gebonden aan een vergunningenstelsel. Paspoorten met bijbehorende attachebrief zijn verkrijgbaar bij de Colleges ter Admiraliteit. Opzettelijke overtreding van de voorschriften kan tot drie jaar na dato worden gestraft met de galg. Om nachtelijke overschrijding van de rivieren tegen te gaan, moeten de officieren van convooien en licenten veerponten en dergelijke 's nachts aan de ketting leggen. Veerlieden die paarden zonder paspoorten overzetten, riskeren geseling en een brandmerk. In de grensstreken mogen geen paarden worden gestald buiten de ommuurde steden. Ontheffing kan worden verleend voor ploeg-, rij- en trekpaarden, mits zij zijn geregistreerd op het plaatselijke kantoor van convooien en licenten. De admiraliteiten zullen van tijd tot tijd door hun officieren met behulp van de militie de schuren ten plattelande laten visiteren. Overtredingen van het reglement moeten worden berecht door het College ter Admiraliteit waaronder de plaats van overtreding ressorteert. Om te voorkomen dat de baten van de verkoop van de geconfisqueerde paarden te zeer gedrukt worden door de kosten van onderhoud, wordt bepaald dat zij onmiddellijk ad opus ius habentium verkocht zullen worden. <br>(d) Het plakkaat geeft een aanvulling van de verordeningen van 13 februari en 12 april 1701 (? 1703-01-02) terzake van de uitvoer van paarden. Om het rendement van beide verordeningen te vergroten wordt bepaald, dat in de Generaliteitslanden de "calange" (het aanhangig maken) van de confiscatie van paarden niet alleen mag geschieden door de advocaten-fiscaal van de Colleges ter Admiraliteit, maar door alle andere officieren van justitie ten overstaan van schepenen als gedelegeerde rechters, met appel op de Raad van State. "Reclame" (terugvordering) van door militairen in beslag genomen paarden kan geschieden bij de krijgsraad van het desbetreffende garnizoen, of bij de Raad van State. Alvorens paarden worden geveild, moeten zij in bewaring worden gegeven bij de auditeur-militair. De rechtspleging in deze materie zal geschieden "bij korte en peremptoire termijnen".

Ter vernieuwing van het plakkaat van 28 februari 1678 bepalen de Staten-Generaal dat alleen de oorspronkelijk gedupeerde vissers bevoegd zijn tot het aankopen van de kleine vissersschepen, die door de Fransen zijn buitgemaakt en hier te koop worden aangeboden. Zij kunnen "zonder refusie van kosten" beslag laten leggen, zodra zij hun eigendom binnen de Republiek signaleren.