Plakkaten

Om te voorkomen dat de besmettelijke ziekte, die te Hamburg heerst, zich in de Republiek verbreidt, verbieden de Staten-Generaal op de gebruikelijke wijze* de invoer van textiel, huiden en vachten en van zaad en graan in zakken, evenals het personenverkeer. <br> Gepermitteerde goederen mogen alleen onder convooi en over zee worden aangevoerd naar diverse speciaal aangewezen havens. Er is voorzien in een quarantaine van achttien dagen, waarvan de kosten gedragen moeten worden door de bevrachter. Op personen die zich aan de quarantaine trachten te onttrekken zal worden geschoten. Een beloning van honderd zilveren ducatons ten laste van het "fonds van het verhoogde last- en veilgeld" wordt uitgeloofd voor het aanbrengen van overtreders.

De Staten-Generaal gelasten eenieder, met inachtneming van de gestelde termijnen, de vrede met Frankrijk te respecteren op straffe van als "perturbateur van de gemene rust" gestraft te worden.

<p>Het eerste artikel bestaat uit het sluiten van de vrede en het beëindigen van de oorlogshandelingen, op zee als op het land. Er wordt wederzijds algemene amnestie afgekondigd voor de onderdanen die zich ten dienste van de vijand hadden gesteld. Deze mogen terugkeren, hun goederen terug in bezit nemen en worden in hun oude rechten hersteld. Hetzelfde geldt ook voor personen wiens goederen ten gevolge van de oorlog werden geconfisceerd (art. 2 en 6). <br> Artikel 7 van het vredesverdrag behelst de voorlopige overdracht van de voormalige Spaanse Nederlanden door de Franse koning aan de Staten-Generaal. Deze gebieden zullen in het belang van de Verenigde Provinciën als veiligheidsbarrière dienen. Pas wanneer de Staten-Generaal hierover met keizer Karel VI overeenstemming bereiken, Barrièretractaat (Antwerpen, (? 1715-11-15)), zullen de voormalige Spaanse Nederlanden aan het Habsburgse huis van Oostenrijk worden overgedragen. De Oostenrijkse tak van het Habsburgse huis verwerft de Zuidelijke Nederlanden in dezelfde hoedanigheid als Karel II van Spanje dit gebied, conform de Vrede van Rijswijk (20 september 1697) (? Spaans Overkwartier/1697-10-28), bezat (art. 7-8, 11-12). Uitzondering betreft het Overkwartier van Gelderland. De koning van Pruisen behoudt er de door hem bezette gebieden (buiten Erkelenz) en acquireert bovendien het Ambt Kriekenbeck en het land van Kessel (art. 7) <br> Gestipuleerd wordt verder dat de voormalige Spaanse Nederlanden in de toekomst op geen enkele wijze aan de Franse kroon mogen toevallen. Keurvorst Maximiliaan Emmanuel van Beieren en voormalig gouverneur-generaal van de Spaanse Nederlanden erkent de Oostenrijkse Habsburgers als soevereinen van de Zuidelijke Nederlanden. Tegelijk ontvangt hij zelf rechten over Luxemburg, Namen en Charleroi (art. 9-10). <br> Ook de Staten-Generaal zullen de veroverde gebieden in Frankrijk terug aan de Franse koning overdragen. De legers van beide partijen zullen na ratificatie de over te dragen gebieden verlaten (art. 15-17). </p><p> Het tractaat van de Vrede van Utrecht werd geratificeerd door koning Lodewijk XIV van Frankrijk te Versailles op 18 april 1713, door de Staten-Generaal van de Verenigde Provinciën in 's-Gravenhage op 29 april 1713.</p>

De Staten-Generaal gelasten bij plakkaat de strikte naleving van (?1707-01-06) terzake van straatschenders en knevelaars. Bovendien besluiten zij drosten, voogden en schouten te verplichten tot het instellen van patrouilles ter beveiliging van de wegen. Alle vagebonden moeten worden opgebracht naar de gevangenissen van Roermond en Venlo, vergezeld van een rapport, behelzende summiere informatie omtrent de arrestant. De landrentmeester van het Overkwartier zal de kosten en misen van justitie boven het normale tarief betalen naar de taxatie van het Hof te Roermond. Passerende militairen zijn verplicht hun paspoorten te tonen aan de burger-patrouilles. Herbergiers mogen geen landlopers en personen zonder paspoort herbergen. "Egyptenaren" of "heidens" zullen na aanhouding worden gegeseld en gebrandmerkt en vervolgens verbannen. Alle gezonde bedelaars moeten worden opgepakt.

(?1709-08-23), (?1709-09-21), (?1709-10-29_2), (?1710-11-24), (?1711-09-04), (?1711-10-02) en (?1712-09-10) ten vervolge, verbieden de Staten-Generaal de invoer van textielprodukten, huiden, vachten en van graan of zaad in zakken, alsmede het vervoer van passagiers uit de Kleine Oost en uit de hertogdommen van Lüneburg en Brunswijk. De invoer van goederen uit deze contreien via de landsgrens is geheel-en-al verboden. Schepen met gepermitteerde lading moeten in convooi naar het Vlie varen, om op de rede van Mackelijckhoudt voor anker te gaan. Voor schip en bemanning geldt een quarantaine-periode van veertig dagen, alvorens de lading met inachtneming van de gebruikelijke voorzorgen gelost mag worden. Personen die zich aan de quarantaine trachten te onttrekken mogen door de officieren belast met de visitatie "onder de voet" geschoten worden, zonder dat zij zich daarvoor achteraf zullen moeten verantwoorden.

(?1710-11-24) en (?1711-09-04) ten vervolge, herhalen de Staten-Generaal hun verbod om goederen en personen uit het gebied van de besmette Kleine Oost naar de Republiek te brengen. De ziekte heeft zich inmiddels in Holstein en het Stift Bremen verbreid. De invoer van lijnwaad en van linnengarens uit de plaatsen, genoemd in de resolutie van 25 november 1711*, blijft gepermitteerd. Voor schepen afkomstig uit de Oostzee worden in de nabijheid van hun bestemming verplichte ankerplaatsen aangewezen om effectieve controle mogelijk te maken.

De Staten-Generaal verbieden de circulatie van Vlaamse en Brabantse oorden en verklaren ze voor biljoen. Personen die deze munten toch in omloop brengen, riskeren een boete van twaalf gulden per oord. De ontvanger loopt eenzelfde risico. Indien een van de participanten in een dergelijke illegale transactie de ander aanbrengt, wordt hem zijn aandeel in de boete kwijtgescholden en verkrijgt hij bovendien de opbrengst van de boete die aan de aangebrachte persoon wordt opgelegd. Insolvente overtreders zullen aan den lijve worden gestraft.

De Staten-Generaal verbieden voorlopig tot 30 april 1712 de levering van graan aan Frankrijk en Spanje en aan de legers in dienst van deze mogendheden. <br> Overtreding van het verbod wordt gestraft met de dood van de overtreder, confiscatie van het graan en de transportmiddelen en met een boete ter hoogte van twee maal de waarde van het verbeurde graan. Voor het vervoer van graan binnen het ressort van de Generaliteit is een paspoort vereist, tegen cautie te verkrijgen bij het College ter Admiraliteit.

Het Hof verbiedt het houden van kroegentochten en de daarmee gepaard gaande baldadigheden bij gelegenheid van kermissen, vrijmarkten, e.d. , op straffe van arbitraire lijfstraf. Het vragen of geven van "schatt-, huyl-, ofte kwanselbier" wordt verboden op straffe van een boete van tien goudgulden. De waard van het etablissement, of de hoofdbewoner van het huis, waar men zich aan overtreding van dit verbod schuldig maakt, is aansprakelijk voor de insolvabele deelnemers aan het drinkgelag.

Ter ampliatie van (?1711-09-04) verbieden de Staten-Generaal de vaart van "dam- of toornschuyten" naar het gebied van Elbe, Weser en Eems. Schepen, betrapt op overtreding van dit verbod, zullen met lading en al worden verbrand, terwijl passagiers en bemanning ter dood gebracht zullen worden.

Omdat de besmettelijke ziekte vanuit Danzig de "Kleine Oost" en meer speciaal het gebied van Altona en Glückstadt heeft bereikt, verscherpen de Staten-Generaal (?1710-11-24). De invoer van textiel, huiden, vellen, vee en van graan en zaad in zakken vanuit de Kleine Oost wordt ten strengste verboden. In weerwil van dit verbod ingevoerde goederen zullen worden vernietigd; hun importeur wacht de doodstraf. Reizigers in het bezit van een geldige gezondheidsverklaring, die niet uit deze contreien afkomstig zijn, mogen alleen zonder bagage de grens passeren. <br> De maatregelen voor het laden en lossen van graan blijven onveranderd.

De Staten-Generaal heffen de maatregelen terzake van de levering van graan aan de vijand op. (?1709-04-11), (?1709-05-24_1) (? 1709-05-24_2), (?1709-05-30), (?1709-06-17), (?1709-07-22), (?1709-10-10) en (?1709-10-29_1) komen hierdoor te vervallen.

De verordening behelst een opsomming van goederen, die niet zonder paspoort van de Staten-Generaal mogen worden uitgevoerd naar Frankrijk en de Spaanse Nederlanden. Alle gratis verstrekte paspoorten met een looptijd tot 31 maart komen te vervallen. Een uitzondering wordt gemaakt voor paspoorten, afgegeven ingevolge van contributieverdragen. Eenieder, die na het verstrijken van de geldigheidsduur van zijn paspoort terugkeert, verbeurt zijn "effecten" en het "rantsoen" (losprijs) voor zijn persoon.

Ter voorkoming van de verdere verspreiding van de besmettelijke ziekte, die vanuit Danzig inmiddels is overgeslagen naar Polen, Pruisen, Pommeren, Lijfland, Finland en Zweden, verbieden de Staten-Generaal de invoer van een groot aantal produkten uit deze contreien, voornamelijk textielproducten, huiden en vachten, benevens graan en zaad in zakken. De voorzorgen bij het laden en lossen van graanschepen blijven van kracht (?1709-09-21) en (?1709-10-29/2). De Oostzee-staten wordt verzocht de door de Republiek afgekondigde beperkende bepalingen bekend te maken. Overtreders van de diverse bepalingen wacht de doodstraf. <br> De Staten-Generaal treffen ook maatregelen om te voorkomen, dat goederen uit de besmette gebieden via de "Kleine Oost" (Hamburg, Bremen en het stroomgebied van Elbe en Weser) langs Wadden en Eems de Republiek bereiken. Goederen uit de Kleine Oost moeten voorzien zijn van certificaten van herkomst. Ontlading der schepen is pas geoorloofd nadat de certificaten zijn gecontroleerd door de commies-generaal in het kwartier waar de goederen zullen worden aangeland. Ten behoeve van de invoer van goederen over de landgrenzen zullen van Nieuwe Schans tot de Maas speciale pakhuizen worden ingericht, waar de goederen in ongeopende verpakking bewaard moeten worden, totdat de commies-generaal de vereiste controles heeft verricht. Goederen die niet voorzien zijn van bedoelde certificaten zullen worden vernietigd op kosten van de eigenaar.

Vanwege de strikte toepassing in hun vaderland van de plakkaten tegen refugiés, volgens welke vluchtelingen vervallen worden verklaard van leven en goed en veroordeeld tot de "mort civil" (burgerlijke dood), worden sommigen van hen in de Republiek geconfronteerd met vorderingen van hun in Frankrijk achtergebleven echtgenoot krachtens huwelijkse voorwaarden, of van hun erfgenamen, op grond van hun eigen testamentaire beschikkingen, of op grond van het intestaat erfrecht. De Staten-Generaal verbieden Nederlandse rechters de toewijzing van dergelijke vorderingen.

De verordening behelst de herhaling van de maatregelen vervat in (?1709-08-23) en (? 1709-09-21). De ziekte heeft zich inmiddels verbreid in de omgeving van Koningsbergen, Elbing, Stettin en Starga. Voor deze plaatsen gelden dezelfde maatregelen als voor Danzig.

(?1709-06-17) ten vervolge, loven de Staten-Generaal een beloning uit van tweeduizend gulden voor degene die leveranciers van graan aan de vijand bekend maakt, zodat die schuldig bevonden kunnen worden en veroordeeld, al ware het zes jaar na dato.

(?1709-06-17) en (?1709-07-22) ten vervolge, vernieuwen de Staten-Generaal hun plakkaat terzake van de distributie van graan in het Overkwartier en de Landen van Overmaze. De verordening wordt uitgebreid met enige bepalingen terzake van de distributie van zaaigoed. Een formulier voor het afhalen van zaaigoed is bijgevoegd.

(?1709-08-23) ten vervolge, treffen de Staten-Generaal aanvullende maatregelen om te voorkomen, dat de besmettelijke ziekte van Danzig zich in de Republiek verspreidt, zonder dat daardoor echter de aanvoer van graan vanuit het Oostzeegebied komt te stagneren, omdat zulks schaarste en prijsstijgingen zou veroorzaken. <br> Het is verboden in Danzig andere goederen dan graan te laden. De schepen moeten zo ver mogelijk uit de kust blijven en het graan in lichters aan boord laten brengen. In de haven van vertrek moet voor elke persoon aan boord een gezondheidsverklaring worden afgegeven. De schepen moeten in de Sont op convooi wachten. Zij mogen niet buiten convooi naar de havens in de Republiek vertrekken. Bij het lossen van de zeeschepen in mastlichters mogen de matrozen van beide schepen niet met elkaar in aanraking komen. De bepalingen van deze verordening zijn ook van toepassing op geallieerde en neutrale schepen.

In verband met een te Danzig uitgebroken besmettelijke ziekte, bepalen de Staten-Generaal dat schepen afkomstig uit de Oostzee alleen op de rede van Texel voor anker mogen gaan. Daar zullen de nodige maatregelen worden getroffen om verspreiding van de ziekte tegen te gaan. Ontduiking van deze maatregel is strafbaar met de dood.

(?1709-06-17) ten vervolge, regelen de Staten-Generaal de graandistributie voor de open steden en het platteland van het Overkwartier en de Landen van Overmaze. Roermond, Venlo en Maastricht worden als distributiecentra aangewezen. Voor elke plaats dient de wekelijks benodigde hoeveelheid graan (graanquote) te worden vastgesteld. Die graanquote wordt wekelijks vrijgegeven door de ontvanger van in- en uitgaande rechten, op assignatie van de magistraat van het distributiecentrum. Voorwaarde voor de verstrekking van het graan is de schriftelijke belofte het alleen voor eigen consumptie te gebruiken. De ontvanger van in- en uitgaande rechten dient deze verklaringen te geven volgens bijgaand standaardformulier permanent te bewaren. Voor molenaars en het malen van graan is ook een dergelijk systeem voorzien. De ontvangers van in- en uitgaande rechten, de controleurs en commiezen ter recherche worden gewaarschuwd, dat distributie langs andere kanalen met de dood zal worden gestraft. Het is verboden buiten de steden van Maastricht, Roermond en Venlo graan op te slaan of graanmarkten te houden.

Wegens veelvuldige overtreding van de verboden, vervat in (?1709-04-11), (?1709-05-24_1)(?1709-05-24_2) en (?1709-05-30), stellen de Staten-Generaal de doodstraf op de levering van tarwe, rogge, gerst, boekweit, haver, spelt, bonen, erwten, rijst, gort en stijfsel aan Frankrijk of Spanje. Voor de uitvoer van granen naar bevriende of neutrale mogendheden kan niet langer worden volstaan met paspoorten afgegeven door de Raden ter Admiraliteit. Voortaan is toestemming van de Staten-Generaal zelf vereist. Het plakkaat behelst instructies voor het aanvragen en het gebruik van bedoelde paspoorten, het storten van borgsommen en het vrijgeven daarvan. De bevoorrading van dorpen en open steden moet door tussenkomst van de lokale overheid geschieden langs de kortste weg vanuit de meest nabije ommuurde stad.

Wegens de stijging der graanprijzen, worden tot nader order ook rijst, gerst en gort onder het uitvoerverbod (?1709-04-11) gebracht.

Ook stijfsel wordt geacht begrepen te zijn onder de werking van (?1709-04-11). De levering van stijfsel aan Frankrijk of Spanje is derhalve verboden.

(?1709-04-11) ten vervolge, gelasten de Staten-Generaal tot nader order aan de officieren van 's lands schepen en aan de kapiteins van commissievaarders om alle schepen geladen met graan en met Spanje of Frankrijk als bestemming, op te brengen. Indien dergelijke schepen onder geallieerde vlag varen, zal de lading worden geconfisqueerd. Indien het een schip onder neutrale vlag betreft, zal het aan de eigenaars worden teruggegeven, nadat de lading is gelost en ten bate van de eigenaren verkocht, onder inachtneming van het bepaalde in (?1709-04-11). In een dergelijk geval worden de commissievaarders voor hun moeite beloond met een premie naar rato van het aantal lasten graan. Alvorens de Raden ter Admiraliteit tot uitbetaling van de premie kunnen overgaan, moet een beëdigde verklaring worden overlegd van de "gezwooren meesters van waren de ronde maat subject". Het is ingezetenen van de Republiek niet geoorloofd zich in te laten met graantransacties met Frankrijk of Spanje.