Plakkaten

Leopold II zet uiteen onder welke voorwaarden en garanties hij het bewind over de Zuidelijke Nederlanden zal aanvaarden. Hij verbindt zich onder ede en onder de garantie van Engeland, Pruisen en de Republiek, om de Belgische gewesten te regeren volgens hun constituties, handvesten en privilegiën, zoals voorheen onder Maria Theresia gebruikelijk was. Hij sommeert de opstandige gewesten om zich te onderwerpen onder belofte van amnestie. Deze amnestie strekt zich niet uit tot delicten die met de onlusten als zodanig niet van doen hebben. Zodra de Staten zich onderworpen zullen hebben, zal Zijne Majesteit met hen in overleg treden over hun gravamina. De keizer kondigt aan om ter handhaving van openbare orde en justitie dertigduizend man troepen naar de Nederlanden te zullen sturen.

Onder verwijzing naar de declaratie van Frankfurt (?1790-10-14) verklaren de Staten van het Overkwartier, dat zij zich onderwerpen aan de soevereiniteit van keizer Leopold II. Zij vermanen de ingezetenen van het Overkwartier om zich te schikken naar de maatregelen die de keizer in overleg met de Staten zal uitvaardigen. Eenieder moet de patriotse tekens en cocardes afleggen. Verstoorders van de gemene rust zullen streng worden gestraft.

Hoewel Zijne Majesteit van nul en generlei waarde verklaart de benoemingen tot kerkelijke en wereldlijke functies, geschied door het onbevoegd gezag en ten detrimente van zijn soevereiniteit, gedoogt hij dat de onreglementair benoemde occupanten zich opnieuw kandidaat stellen voor hun thans van rechtswege vacante functies.

Zijne Majesteit verbiedt de circulatie van munten geslagen op naam van de Belgische Confederatie, op straffe van honderd patakons boete. De speciën van de Verenigde Staten moeten ter ommunting worden ingeleverd bij de Brusselse munt. De muntmeesters dienen de intrinsieke waarde van de munten te vergoeden.

De volgende plakkaten, edicten, declaraties en decreten worden herroepen: (?1781-11-28), (?1781-12-05), (?1782-04-03), (?1782-08-19), (?1782-11-18), (?1783-03-17), (? 1783-11-24), (?1784-09-28), (?1785-02-10), (?1785-09-26), (?1786-02-11), (?1786-05-10), (?1786-05-13_1) (?1786-05-13_2), (?1786-05-22), (? 1786-05-29), (?1786-06-14), (?1786-06-16), (?1786-04-08), (?1786-10-10), (?1787-01-04), (?1787-12-17_1), de edicten van 16 februari 1789 en 27 maart 1789 in het Overkwartier alleen ter informatie toegezonden (?1789-04-27) en (?1789-08-14). De status quo ante dient waar mogelijk hersteld te worden. Zijne Majesteit belooft in overleg te zullen treden met de Staten der provinciën om een nieuwe bestemming te geven aan de kloosters die ten gevolge van (?1783-03-17) zijn opgeheven.

Het recht van voordracht, zoals dat bij diploma van 12 september 1736 (?1737-10-02) aan de verschillende provinciale hoven is toegekend, wordt constitutioneel en dus onherroepelijk gemaakt. De raadsheren verbonden aan de oppertribunalen" worden onafzetbaar. Zijne Majesteit bevestigt "onwederroepelijck" al hetgeen de constitutiën en de "rechtsgeplogenheijt" van elke provincie dienaangaande bepalen.

Zijne Majesteit herstelt de Universiteit van Leuven in het recht van nominatie ten aanzien van bepaalde beneficiën, zoals de universiteit dat recht krachtens pauselijke indulten bezat ten tijde van Maria Theresia. Voor de beneficiën in de provincie Luxemburg zal een nadere regeling worden getroffen.

Hangende de hervorming van het universitaire onderwijs, verklaart Zijne Majesteit dat de verordeningen die voorschrijven, dat men voor het bekleden van openbare functies of het uitoefenen van bepaalde beroepen de graad van licentiaat in de filosofie, de rechtsgeleerdheid of de geneeskunde behaald moet hebben aan de Universiteit van Leuven, voorlopig geschorst worden. Het staat de onderdanen van Zijne Majesteit vrij om zich aan enige universiteit van hun keuze te kwalificeren.

Leopold II herstelt de collaterale raden op de voet en instructies, zoals ten tijde van Maria Theresia gebruikelijk. Onder verwijzing naar (?1725-09-19) verbiedt hij de Geheime Raad nadrukkelijk zich te mengen in rechterlijke aangelegenheden. Indien bij financiële aangelegenheden overwegingen van politieke aard betrokken zijn, of indien zij verband houden met zaken van politie of justitie, moet de thesaurier-generaal van financiën zich verstaan met de hoofdvoorzitter van de Geheime Raad, en moet de aangelegenheid in de Geheime Raad worden behandeld. De Collaterale Raden moeten zich richten naar hun instructies zoals die tot 1780 zijn geëvolueerd.

Het edict heeft betrekking op de geldigheid van vonnissen en andere rechtshandelingen verricht ten tijde van de troebelen. Geldig worden geacht alle proceshandelingen in civiele gedingen, die vrijwillig door partijen onderworpen zijn aan het oordeel van de rechters, die onder normale omstandigheden ook competent geweest zouden zijn. Zulks geldt ook ten aanzien van akten van vrijwillige jurisdictie ten overstaan van normaal gesproken competente rechters en in het algemeen voor alle akten gepasseerd voor notarissen, tabeljoenen en leenmannen, mits deze rechtshandelingen niet de ondersteuning van de patriotse zaak tot doel hadden. In criminele processen wordt dezelfde regel aangehouden, tenzij het proces is aangespannen om redenen van partijschap. In dergelijke gevallen staat herziening door de provinciale hoven open. In het edict wordt de periode, die geacht moet worden die der troebelen te zijn geweest, exact omschreven. Ook worden de verjaringstermijn en de termijnen voor het instellen van hoger beroep, reformatie en revisie geregeld.

In verband met een waarschuwing dat in de omgeving van Kessenich, Biessel (= Molenbeersel), Hunsel en Neeritter schapen door dolle honden zouden zijn gebeten, wordt voor de duur van zes weken de invoer van schapen verboden, op straffe van tien ducatons boete en vernietiging van de schapen.

Franse onderdanen, die niet zijn voorzien van een akte in forma, verstrekt door de commissarissen der geëmigreerde Fransen te Brussel, moeten in verband met de staat van oorlog de Zuidelijke Nederlanden verlaten, op straffe van krijgsgevangenschap.

Deserteurs en emigranten die dienst nemen in de legers van de prins van Bethune- Charost zullen als verraders van het vaderland en als rebellen standrechtelijk worden gevonnist door het regiment of legerkorps dat hen arresteert.

Zijne Majesteit beveelt de naleving van het tractaat gesloten tussen de hertog van Brunswijk Wolfenbuttel en prins Frederik Willem van Hohenlohe Kirchberg, getekend te Potsdam en Maagdenburg op 17 mei 1792. Volgens dit verdrag zullen vanaf het moment dat de Pruisische en Oostenrijkse troepen hun eigen landsgrenzen zullen hebben verlaten, deserteurs van leger en tros op basis van wederkerigheid worden uitgewisseld, zolang de oorlog met Frankrijk duurt. Militairen die vóór dat tijdstip de dienst van de ene mogendheid hebben verruild voor die van de andere, zullen in dienst van hun actuele werkgever blijven. Militaire en burgerlijke officieren krijgen de opdracht om deserteurs aan te houden en ze tegen vergoeding van kosten, met wapens en uitrusting, over te leveren aan de naburige commandant van het verlaten leger.

Emigranten, behorende tot de legers van Franse prinsen, mogen zich alleen ophouden binnen de hun aangewezen kantonnementen. De overige emigranten moeten, tenzij ze huurder van een huis zijn, binnen acht dagen het land verlaten. De emigranten die mogen blijven, dienen zich binnen acht dagen te melden bij de rechterlijke officieren, om zich te laten registreren. Zij moeten zich onthouden van het dragen van cocardes of witte pluimen. De rechterlijke officieren geven hun gegevens door aan de raden-fiscaal, die op hun beurt het gouvernement informeren.

Het Hof van Gelre verbiedt in naam van Frans II alle Franse "uytwykelingen", mannen, vrouwen en kinderen, van geestelijke, wereldlijke of militaire staat, om zich in het Overkwartier op te houden.

Kanselier en raden verbieden het verblijf van Franse uitwijkelingen in het Overkwartier. De rechterlijke officieren dienen erop toe te zien, dat alle emigranten die zich er gevestigd hebben weer vertrekken. Bovendien moeten zij de komst van nieuwe refugiés tegengaan.

De veldmaarschalk-commandant van Roermond, Champorin, zet in vierentwintig punten de procedure uiteen, die gevolgd moet worden bij het kiezen van de assemblées primaires, één voor elke gemeente van meer dan tweehonderd haardsteden. Alle burgers van eenentwintig jaar en ouder genieten actief en passief kiesrecht, mits zij van "Nederlandse" geboorte zijn, langer dan één jaar ter plaatse woonachtig en geen loontrekkende dienstbode. Het is de taak van de grondverzameling onder leiding van een deken, om een voorzitter, twee secretarissen en drie "stemopnemers" aan te wijzen, die de leiding krijgen over de in de instructie uiteengezette stemprocedure. In eerste instantie moeten een "hoofdofficier", een "procureur van de gemeente" en de nodige "landsbeambten" worden verkozen. Bovendien vaardigt elke grondverzameling twee kiesmannen af, die te Roermond samen moeten komen, om deel te nemen aan de verkiezing van het departmentaal bestuur, dat voorlopig in de hoofdplaats Roermond zal worden gevestigd. Deze kiesmannen wijzen tevens vijf representanten en drie "vervulders" aan voor de Nationale Vergadering. Niemand kan tot enige publieke functie worden toegelaten, zonder dat hij de eed aan de Vrijheid en de Gelijkheid heeft afgelegd en afstand heeft gedaan van alle privilegiën en voorrechten, conform (?1792-12-15_17). Het formulier van bedoelde eed completeert de instructie.

De veldmaarschalk-commandant van Roermond, Champorin, verklaart onder verwijzing naar en gelijktijdige toezending van (?1792-12-15_17) het oude bestuur van alle macht vervallen. Alle imposten, contributiën, tienden, cijnzen, feodale en andere heerlijke rechten en voorrechten worden opgeheven. In afwachting van de bijeenkomst der grondverzamelingen, waarvan de vergadering is uitgeschreven op 13 januari, datum waarop een nieuwe provisionele regering en justitie gekozen moet worden, dienen de huidige magistraten en regenten in functie te blijven. Een instructie voor de verkiezing der assemblée primaire wordt aangekondigd (?1793-01-14).

De Nationale Conventie geeft opdracht aan de bevelhebbers van de Franse legers om overal in de bezette gebieden onmiddellijk de bestaande machthebbers af te zetten en de oppermacht van het volk te proclameren, middels bijgevoegde proclamatie. Alle belastingen, tienden, cijnzen, heerlijke rechten, reële en personele dienstbaarheden en privileges moeten worden afgeschaft. De generaals dienen onverwijld zorg te dragen voor het formeren van "grondverzamelingen" (?1793-01-14). Deze grondverzamelingen moeten voorzieningen treffen voor de voorlopige voortgang van bestuur en rechtspraak. "Agenten" van het oude bewind mogen de eerste keer niet mee stemmen in de "assemblée primaire". Het behoort tot de taak van de generaals om de domeinen en inkomsten van de voormalige vorsten te laten inventariseren en ze onder de bescherming van de Republiek te stellen. Het voorlopig bestuur wordt belast met het beheer der publieke eigendommen en met de uitvoering der wetten. Commissarissen der Nationale Conventie zullen met hen in contact treden om de nodige arrangementen te treffen voor het onderhoud van de bevrijdingslegers. Zodra een definitieve regering zal zijn gevormd, zullen regelingen getroffen worden tot vergoeding van de onkosten die ten behoeve van de gemeenschappelijke defensie intussen zullen zijn gemaakt. Indien de bevrijde gebieden de Vrijheid en de Gelijkheid niet omhelzen, dan zullen zij als vijanden van de Republiek worden behandeld.

Om te voorkomen dat staatsgevaarlijke figuren het land binnenkomen, wordt bepaald dat Fransen alleen mogen worden toegelaten met paspoorten van het Gouvernement-Generaal of van een militaire commandant. Geen enkele vreemdeling mag zonder speciale permissie in het land verblijven. Ook reeds gevestigde refugiés moeten een dergelijke vergunning aanvragen of vertrekken. Dit geldt zowel ten aanzien van Franse, Luikse als Hollandse uitwijkelingen. Ook Franse domestieken moeten over speciale toelating beschikken.

Bij declaratie van de veldmaarschalk, prins van Saksen-Coburg, gegeven in het hoofdkwartier te Bergen op 1 april 1793, stelt het militair opperbevel alle deserteurs, mits zij zich aan geen andere misdaad dan vaandelvlucht hebben schuldig gemaakt, in de gelegenheid om zich tussen 1 april en 31 october weer voor de dienst aan te melden, hetzij in de Nederlanden, hetzij bij de ambassadeurs en gevolmachtigd ministers elders. Nadien zullen de straffen der militaire artikelbrieven weer onverminderd worden toegepast. Bij declaratie van de veldmaarschalk, gegeven te Quievrain op 22 april 1793, wordt bepaald dat de eerdere declaratie niet zo moet worden opgevat, als zou men tot eind october kunnen wachten met zich te melden, om alsdan nog voor de amnestie in aanmerking te komen. Het opperbevel verklaart dat elke deserteur, zodra hij van het generaal pardon verneemt, stappen moet ondernemen om zich weer in verbinding te stellen met de militaire autoriteiten. Desnoods kan men zich zelfs melden bij het "departement civiel". Brussel wordt aangewezen als verzamelplaats voor ex-deserteurs. Beide declaraties worden door de keizer geratificeerd en in een verordening samengevat.

Zijne Majesteit herroept (?1787-12-13), "ten dezen opzigte alles herstellende op de wijze zoo het was voor hare emanatie". Het verbod voor pensionarissen, secretarissen en griffiers van gerechten om als advocaat op te treden komt hierdoor te vervallen.

De Universiteit en de Artesfaculteit van Leuven worden hersteld in hun recht van nominatie, zoals zij dat genoten, voordat (?1783-11-24) in werking trad. Het voorbehoud ten aanzien van de Luxemburgse beneficiën, zoals vervat in (?1791 -03-19/3), komt te vervallen.

Kanselier en raden verbieden het lezen, laten lezen, invoeren en verspreiden van de Gazette van Uytrecht, alsmede van de Algemeene Staatkundige Nieuws-Berichten, die te Venlo worden gedrukt, op straffe van driehonderd gulden. Insolvente overtreders zullen "exemplairelijck aen den lijve worden gestraft". Onder couvert toegezonden exemplaren moeten bij de hoofdofficier ter plaatse worden ingeleverd.