Plakkaten

Spaans Overkwartier

1697-12-23

P3, fol. 264r-270r, e.a. PB 5.676; PV 4.606

ORDONNANTIE TER BESTRIJDING VAN OVERLAST DOOR VAGEBONDEN

Rechterlijke officieren dienen overdag en 's nachts de wegen te laten bewaken en alle vagebonden te doen aanhouden. Zij mogen eenmaal gearresteerde personen niet loslaten zonder gerechtelijke beschikking; ook niet, indien zij worden gereclameerd door de militaire justitie. Geen militair zal zich bij zijn aanhouding kunnen beroepen op speciale voorrechten. Om de aanhouding van vagebonden mogelijk te maken, is de officier verplicht met klokgelui en trommelslag de bevolking in de wijde omgeving te alarmeren. Op een dergelijk signaal dienen de wegen te worden afgezet: veerschippers mogen dan gedurende een etmaal geen vreemdelingen overzetten zonder speciale toestemming van de korporaal van de wacht. Desgewenst kunnen vagebonden gewapenderhand worden aangetast. Bij verzet mogen zij worden gedood. Zij kunnen over de grenzen van verschillende jurisdicties heen worden achtervolgd. Elke arrestatie wordt beloond door de ontvanger in het ressort van aanhouding. Militairen mogen hun garnizoen niet zonder paspoort verlaten. Het paspoort moet het doel van de reis, de route, de tijdsduur en het aantal personen specificeren en zijn voorzien van het zegel van de commanderende officier. De houder is verplicht zijn paspoort desgevraagd onderweg te tonen. Het paspoort verliest zijn waarde, indien aan een dergelijke sommatie geen gevolg wordt gegeven, indien de militair voorzien is van vuurwapens, hij zich van de grote weg begeeft, of zich aansluit bij andere militairen. In dergelijke gevallen moet hij als vagebond worden behandeld. Herbergiers, waarden en gaarkeukenhouders mogen onder geen beding zwervers huisvesten. Zij moeten regelmatig lijsten van gasten indienen bij de officier ter plaatse. Alle herbergen die buiten de grote wegen gelegen zijn, dienen te worden gesloten. Een officier die hierin nalatig is, riskeert een boete van driehonderd guldens. De raad-fiscaal wordt vermaand goed toezicht te houden op de verrichtingen der officieren. Voor het overige blijven de plakkaten met betrekking tot vagebonden onverkort. De verordening moet ook in de "guarnisoenen der volckeren van oorloge" worden gepubliceerd.

op naam van de landvoogd, Maximiliaan Emanuel

Brussel

December 23, 1697

Cox. vt.

Maximiliaan Emanuel

P.L. Claris

geheimzegel, op een ster van papier

(gedrukt)

Nederlands

stadhouder, prins van Nassau, kanselier en raden

January 11, 1698

Voorafgaand aan de uitvaardiging van de verordening, heeft de Geheime Raad bij missive van 3 october 1697 reeds opdracht gegeven intensief te patrouilleren om overlast door rondzwervende militairen tegen te gaan. Het Hof van Gelre heeft dit bevel bij circulaire van 5 october 1697 aan de officieren van het_Overkwartier bekend gemaakt (P 3, fol. 261r-263v). Bij decreet van 23 april 1698 (P 3, fol. 355v-356v, e.a.) wordt bepaald, dat gearresteerde militairen toch weer moeten worden overgedragen aan de militaire justitie. De wijziging is op 3 mei 1698 in het_Overkwartier bij circulaire bekend gemaakt. Zie hierna (? 1699-04-07).

Spaans_Overkwartier/p16971223.pdf

Import: Part 10

ark:/27364/e1PomSe