Plakkaten

Spaans Overkwartier

1701-12-18

P 4, fol. 89v-113v, e.a. ROPBa 3.1.93

PLAKKAAT TERZAKE VAN DE MILITAIRE RECHTSPLEGING EN DE MILITAIRE DISCIPLINE

De verordening bestaat uit een instructie voor de krijgsraad en afzonderlijke ordonnanties ter handhaving van orde en discipline, ter bestrijding van desertie, terzake van de inspectie der troepen, ter bestrijding van "passe volants", terzake van het aanmonsteren van militairen, ter voorkoming van duellen en terzake van soldatenhuwelijken. In alle legeronderdelen kunnen krijgsraden ad hoc bijeengeroepen worden om te oordelen over militaire delicten van soldaten tot de rang van "brigadier" (korporaal). De surintendant van de militaire justitie blijft bevoegd voor civiele acties tegen militairen en voor de berechting van militaire delicten van officieren. De instructie van de krijgsraad omschrijft de wijze waarop de krijgsraad bijeengeroepen moet worden, de samenstelling ervan, de wijze van procederen, de stemprocedure bij het vonnissen (o.a. bij welke stemmenverhouding men nog iemand ter dood kan veroordelen) en de wijze waarop het vonnis ten uitvoer gelegd moet worden. De ordonnantie ter handhaving van de gehoorzaamheid en discipline geeft een opsomming van een groot aantal (militaire) delicten en overtredingen met de daarbij behorende straffen. "Passer par les armes'', ''arquebuseren" (fusilleren), ophangen, de "estrapade" (wipgalg), het "piquet" (spitsroedenlopen?) en het rad zijn de geëigende middelen om Jan Soldaat in het gareel te houden. Bij collectieve delicten wordt het slachtoffer door loting bepaald. De ordonnantie tegen deserteurs behandelt allereerst nog een aantal delicten (ongeoorloofde afwezigheid, afpersing van de bevolking, molesteren van landzaten, verbranden van dorpen, schenden van sauvegardes, handelen in tabak en brandewijn, verkopen van militaire uitrusting). Terzake van desertie wordt bepaald, dat geen enkele militair zijn onderdeel mag verlaten zonder schriftelijk verlof. Indien meerdere soldaten tegelijkertijd drossen, moet één op de vier door het lot aangewezen worden om gefusilleerd te worden. Indien er sprake is van overlopen naar de vijand, moeten allen worden gedood. Soldaten die in gasthuizen worden verpleegd, dienen zich na hun herstel zo spoedig mogelijk weer naar hun onderdeel te begeven. Officieren, die soldaten aanzetten tot desertie, deserteurs in dienst nemen, of ongestraft laten, worden bedreigd met het verlies van hun rang. De burgerlijke overheid wordt aangemoedigd om deserteurs aan te houden en ze over te leveren aan het bevoegde militaire gezag. De ordonnantie aangaande de inspectie der troepen voorziet in de aanstelling van monster-commissarissen en regelt hun bevoegdheden. De ordonnantie ter bestrijding van "passe-volants" ("loose plaetsen", andere benaming voor "places mortes of "places fauces") behelst maatregelen om betalingen aan niet-effectieve soldaten te voorkomen. Militairen, die dergelijke profiteurs aanbrengen, wordt ontslag uit de dienst (ter voorkoming van represailles) en een beloning in het vooruitzicht gesteld. Officieren worden gemaand geen dragonders als voetknecht te laten dienen om zelf hun paarden voor privé-doeleinden te kunnen gebruiken. De ordonnantie terzake van het aanmonsteren van soldaten geeft voorschriften met betrekking tot de registratie der recruten en terzake van de vorm van bewijsstukken voor militairen, die voor beperkte tijd getekend hebben en na afloop de dienst willen verlaten. Het is niet geoorloofd mensen tot dienstnemen te pressen. De ordonnantie ter voorkoming van duellen bedreigt de uitdager met de dood en de verweerder met ontzetting uit zijn functie. De aanbrenger wacht een beloning en ontslag uit de dienst. De ordonnantie terzake van soldatenhuwelijken bepaalt dat soldaten der infanterie niet mogen huwen zonder toestemming van de kampmeester, cavaleristen behoeven toestemming van hun generaal. Geestelijken die militairen en hun aanstaanden zonder toestemming in echt verbinden, riskeren Zijne Majesteits indignatie. Delicten waarin het onderhavige reglement niet voorziet, zullen worden gestraft volgens de burgerlijke wetgeving. Om de verordening effectief toepasbaar te maken, moeten de officieren van elk regiment hem regelmatig samen doornemen.

op naam van Philips V

Brussel

December 18, 1701

Cox. vt.

vanwege de koning

L.P. de Claris

grootzegel

gedrukt

Nederlands

Geheime Raad

commandant-generaal, markies van Bedmar

stadhouder, graaf van Horne, kanselier en raden

February 7, 1702

February 7, 1702

Eugenius Henricus Fricx

Brussel

Spaans_Overkwartier/p17011218.pdf

Import: Part 9

ark:/27364/e1LQtbe